Door de iepziekte was de iep eind vorige eeuw bijna definitief verdwenen. Om de ziekte in Fryslân effectief te bestrijden, is in 2005 de Stichting Iepenwacht Fryslân opgericht. De Iepenwacht is een samenwerkingsverband van overheden, terreineigenaren en groenbeheerders.
Met goede inventarisaties, monitoring en het onmiddellijk rooien van zieke iepen, heeft de Iepenwacht de iepziekte beheersbaar gemaakt. De uitval is teruggedrongen van 10 tot rond de 1 procent per jaar.
Vanwege de goede resultaten richtte Iepenwacht Fryslân zich tussen 2011 en 2020 ook op de herplant van resistente iepen. In die periode zijn via twee projecten (Wadden- en provinciaal) rond de 15.000 iepen teruggebracht in het straatbeeld. Ongeveer de hoeveelheid die eerder gesaneerd moest worden vanwege de besmettelijke ziekte.
Stichting Iepenwacht Fryslân
- advisering, voorlichting
- preventieve bestrijding
- inspectie (zieke) iepen
- saneren zieke iepen
- registratie iepen
- herplant iepen
- meldpunt zieke iepen
Mandaat verlengd
Om de huidige, gunstige situatie te kunnen continueren en stabiliseren is het mandaat van Iepenwacht Friesland, dat in 2019 afliep, verlengd met tien jaar. Aangezien beide Iepen herplantprojecten afgerond zijn in 2020, zal Iepenwacht Friesland zich komend decennium concentreren op haar basistaken: controle en herplant van beperkte uitval (eens in de vijf jaar) en het delen van kennis. Daarmee is de continuïteit van de uniforme, collectieve aanpak gegarandeerd, evenals een forse reductie op de jaarlijkse bijdrage van de leden.
Eventueel gaat Iepenwacht Friesland in de toekomst een rol spelen in het beheersen van andere, opkomende boomziekten. Dat kan in de vorm van kennisdeling, maar bijvoorbeeld ook door een gezamenlijke aanpak van de essentaksterfte als in het – deels door het Waddenfonds gefinancierde – project Bomen voor het Waddenlandschap (2020>).